Współpraca konserwatorów z Muzeum Pałacu w Wilanowie i Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie

Wówczas to do Zakładu Chemii i Fizyki Konserwatorskiej  WKiRDS przywieźliśmy Portret Anny Jagiellonki przypisywany Marcinowi Koberowi. Dzięki przychylności dr Małgorzaty Walczak oraz dr Marii Goryl obraz został bezpłatnie zeskanowany przy pomocy nowoczesnego makro skanera XRF. Obiecujące wyniki tych analiz zaowocowały dalszą współpracą, tym razem w ramach zakrojonego na szeroką skalę projektu i dotacji celowej MKiDN pt. Prace badawcze i konserwatorskie przy wilanowskich Rubensianach oraz portretach Anny Jagiellonki ze zbiorów polskich. Życzliwość wszystkich osób biorących udział w tym przedsięwzięciu, w tym właścicieli obiektów, pozwoliła na zestawienie dzieł, które nigdy nie były symultanicznie badane w takim zakresie. Już w trakcie jego trwania dzięki wielkiej determinacji dr Marii Goryl, dołączono do niego dwa ważne przedstawienia krakowskie. Badania portretu Anny Jagiellonki z katedry wawelskiej zostały wykonane w ramach współpracy naukowej, jaką podjęli pracownicy Zakładu Chemii i Fizyki Konserwatorskiej WKiRDS ASP w Krakowie, na koszt Akademii, ze wsparciem Zamku Królewskiego na Wawelu. Kolejnym kluczowym do badań porównawczych dziełem był sygnowany Portret Stefana Batorego z Muzeum Historyczno-Misyjnego na Stradomiu.

Świeże spojrzenie na zespół dzieł przypisywanych wybitnemu artyście Marcinowi Koberowi, jego warsztatowi i wreszcie naśladowcom, pogłębione wnikliwą analizą techniki i technologii, ośmieliło grono współpracujących ze sobą badaczy z różnych dziedzin do przedstawienia własnych wniosków dotyczących opisu i atrybucji wersji portretów Anny Jagiellonki. W wielu punktach udało się obalić lub zrewidować tradycyjne wyobrażenia, stereotypy i mity. W innych obszarach – ostrożniej nieco – postawiono twórcze pytania i nakreślono perspektywy badawcze.

Pierwsze wyniki, jeszcze nie uwzględniające badań Portretu Stefana Batorego, od 5 grudnia 2024 r. są prezentowane w wilanowskim pałacu na wystawie pt. KRÓL OWA Anna Jagiellonka.

Oprócz portretów związanych z nazwiskiem Marcina Kobera, zachęceni naprawdę dobrą i owocną współpracą z zespołem Zakładu Chemii i Fizyki Konserwatorskiej, dwa obrazy z grupy rubensiana  (Głowa Hioba Jacoba Jordaensa oraz Św. Pepin i św. Bega, wczesna kopia kompozycji Petera Paula Rubensa) zostały przebadane makroskanerem XRF. Otrzymane wyniki w sposób nie dający się przecenić uzupełniły dotychczasowe analizy tych dzieł.

Anna Guzowska